Gladiator

Een gladiator was bij de oude Romeinen iemand die een gevecht leverde als volksvermaak. Het woord gladiator is afgeleid van gladius, Latijn voor zwaard, en betekent 'zwaardvechter', hoewel gladiatoren ook wel andere wapens gebruikten.
Een gladiator was meestal een slaaf of een gevangene. Hij kreeg eerst een training om goed te leren vechten. Een bekende gladiator in de Romeinse tijd was Spartacus. Een gladiator vocht meestal in een arena. De bekendste arena uit de Oudheid was het Colosseum.


De arena

De arena was een groot onoverdekt gebouw in de vorm van een cirkel. Het lijkt een beetje op een voetbalstadion zoals we dat nu kennen. In deze arena zaten soms zelfs tienduizenden mensen te kijken naar de gladiatorengevechten. Er werd veel georganiseerd in de arena, maar de gladiatorengevechten waren toch meestal het hoogtepunt van de dag.


Het Colosseum van Rome

De meest bekende arena is vermoedelijk deze van Rome, met name het Colosseum van Rome. De bouw startte op initiatief van keizer Vespasianus en werd gefinancierd uit de krijgsbuit van de plundering van Jeruzalem in 70.


Het leven van de gladiatoren

Gladiatoren waren meestal slaven die voor de lol van de keizer en andere Romeinen tegen leeuwen en 'goede' gladiatoren moesten vechten. Deze slaven waren boeren die werden ontvoerd, omdat ze niks waard waren tegenover de soldaten van de keizer. Als je als gladiator veel gevechten won kreeg je als beloning vrouwen, brood, geld en roem. Vaak werden de 'slechte' gladiatoren heel snel gedood. Daarom wou bijna niemand gladiator worden. Mensen die het wel werden waren dan ook alleen mannen die wisten dat ze goed met een zwaard om konden gaan. Nog vaker waren het getrainde slaven. Er zijn heel veel mensen doodgegaan in de arena waar gladiatoren vochten. Ze moesten niet alleen tegen elkaar vechten maar ook tegen wilde dieren die de Romeinen uit Afrika hadden meegenomen. Niet alleen de keizer keek naar deze gevechten, heel het volk kon komen kijken en vond het erg leuk om te zien.


Spartacus

Spartacus was een Romeinse slaaf. Hij vocht als gladiator nadat hij uit het leger was gevlucht en opgepakt. Slaven werden oneerlijk behandeld door de Romeinen. Spartacus kwam hiertegen in opstand. Hij leidde een grote slavenopstand die 2 jaar lang duurde.
Zijn leger van ontsnapte slaven wist een tijd lang stand te houden tegen het Romeinse leger in verschillende veldslagen.
Vroeger waren er al eerdere grote slavenopstanden geweest in de Romeinse Republiek die bekend zouden worden als de Slavenoorlogen. De opstand van Spartacus was de laatste en grootste en zou de geschiedenis in gaan als de derde slavenoorlog.
In de buurt van Senerchia vond de beslissende slag plaats en werd Spartacus uiteindelijk verslagen door Romeinse legioenen.
Een ware slachting volgde en waarschijnlijk werd ook Spartacus gedood, maar helemaal zeker is dat niet. Het lichaam van Spartacus werd echter nooit gevonden.
Als waarschuwing werden 6000 opstandelingen gekruisigd langs de Via Appia, een belangrijke Romeinse weg, waar ze jaren zouden blijven hangen.


Wist je dat?

De voorloper van het gladiatorengevecht ontstond in de 3e eeuw v. Chr.
Bij Romeinse begrafenissen werden twee slaven gedwongen tot de dood te vechten. Volgens de Romeinen werd de ziel van de overledene gezuiverd als er bloed vloeide tijdens de plechtigheid.

Een gladiatorengevecht ging niet alleen om de winst, maar ook om de eer. Een gladiator die het had uitgeschreeuwd van de pijn of om zijn leven had gesmeekt, werd als een lafaard gezien. Als zo’n eerloze strijder verloor en doodverklaard werd, rende een slaaf de arena in om zijn schedel met een knuppel in te slaan. Dan werd de dode de arena uit gesleept. Van een gewonde gladiator die eervol had gevochten, werd buiten het blikveld van het publiek de keel doorgesneden.

De toegang tot het Colosseum was gratis. Alle onkosten werden gewoonlijk betaald door de keizers. Het Colosseum heeft vier verdiepingen en had een capaciteit van 50.000 zitplaatsen. De toeschouwers zaten volgens hun sociale status. De gewone toeschouwers en de arbeidersklasse moesten op de hogere niveaus zitten, terwijl de senatoren, de aristocratie en de priesters dicht bij het ‘speel’veld zaten om een duidelijk zicht op de arena te hebben. De spelen werden door keizers gebruikt om het publiek te vermaken, maar ook om hun populariteit te vergroten.

De regel van de gladiatorengevechten was eenvoudig: de laatste man was de winnaar en verliezers waren gedoemd te sterven. In sommige gevallen, toen de verliezer het overleefde van de nederlaag door zijn tegenstander, was het echter de keizer die zijn lot bepaalde. Meestal keek de keizer naar het publiek om te zien wat de meerderheid van de menigte wilde, voordat hij een besluit nam. Een duim omhoog van de keizer betekende dat de verliezer de kans had gekregen om te leven. Als het andersom was, moest de winnaar de verliezer doden.

Zelfs keizers namen soms deel aan de gevechten, aangezien de spelen werden gezien als een symbool van prestige en macht. Keizer Commodo bijvoorbeeld, een echte fan van de gladiatoren, nam ook deel aan deze bloedige vertoningen.

De gladiatoren die op het punt stonden om hun vaak dodelijke gevechten te beginnen, dienden de keizer te begroeten. Ze spraken de Latijnse woorden: “Ave Caesar, morituri te salutant.” Of vertaald in het Nederlands: “Heil, Caesar (keizer), zij die zullen sterven, groeten u.”